Włoszka, żyła w latach 1870 – 1952. Była pierwszą kobietą studiującą medycynę we Włoszech, lekarzem psychiatrą, antropologiem i pedagogiem, twórczynią nowatorskiej metody pedagogicznej (Metoda Montessori), powstałej w wyniku badań naukowych i licznych obserwacji. Montessori uważała, że głównym zadaniem pedagogiki jest wspieranie spontaniczności i twórczości dzieci, umożliwianie im wszechstronnego rozwoju fizycznego, duchowego, kulturowego i społecznego.
W 1896 r. uzyskała doktorat z psychiatrii i przyjęła asystenturę w Klinice San Giovanni. Obserwując tam upośledzone dzieci zainteresowała się pedagogiką specjalną, a później pedagogiką ogólną. Wykorzystując osiągnięcia francuskich lekarzy – pedagogów: Itarda i Seguina, opracowała materiał dydaktyczny zwany materiałem Montessori. Praca z tym materiałem dała nieoczekiwane rezultaty. Dzieci upośledzone osiągały dobre wyniki w nauce, czego dowodem były pozytywne oceny z egzaminów do szkoły powszechnej. W 1901 r. Montessori rozpoczęła studia z antropologii na Uniwersytecie Rzymskim. Wkrótce w ramach projektu socjalnego powstała świetlica dla ubogich dzieci z dzielnicy San Lorenzo w Rzymie. Montessori powierzono jej zorganizowanie i kierowanie placówką. Nazwano ją Casa dei Bambini (Dom dziecięcy). 6 stycznia 1907 r. uroczyście otwarto przedszkole. Na co dzień przebywało tam ok. 50 dzieci w wieku od 3 do 6 lat. Początkowo był to eksperyment – Montessori chciała sprawdzić jak dzieci reagują i zajmują się pomocami rozwojowymi. Już po kilku tygodniach w zachowaniu podopiecznych zaczęły zachodzić duże zmiany. Z rozkojarzonych początkowo, dzieci stawały się zdolne do coraz dłuższej koncentracji uwagi. W sali coraz więcej było ładu i ciszy. Dzieci doskonale się rozwijały, samodzielnie podejmowały działania.
Sukces Casa dei Bambini stał się punktem wyjścia szerokiego zainteresowania placówką pedagogów we Włoszech i w świecie. W krótkim czasie zaczęły powstawać kolejne Casa dei Bambini w Rzymie, Mediolanie, innych miastach włoskich oraz za granicą. Zaczęto organizować szkolenia dla nauczycieli przygotowujące do pracy z dziećmi. Pierwszy Międzynarodowy Kurs Pedagogiki Montessori odbył się w 1909 r. i tak do śmierci Montessori było ich prawie czterdzieści. Organizowano liczne kongresy poświęcone tej pedagogice, powstały liczne stowarzyszenia, najbardziej znaczącym jest Asociacion Montessori Internationale ( AMI) – Międzynarodowe Stowarzyszenie Montessori z siedzibą w Amsterdamie.
W latach 1911 – 1952 Montessori odbyła liczne podróże uczestnicząc w kongresach pedagogicznych i organizując kursy dla nauczycieli, m.in. do USA, Anglii, Hiszpanii, Holandii, Austrii, Szwajcarii, Niemiec, Francji, Indii, Pakistanu, Szwecji. Wszędzie tam spotykała się z wielkim uznaniem. Powstały liczne dzieła, które cieszyły się ogromną popularnością. W USA pięciotysięczny nakład książki pt. Montessori Method został wykupiony w ciągu 4 dni.
W 1933 r., po dojściu Hitlera do władzy w Niemczech, książki Montessori zostały spalone. W 1938 r. w Austrii, po wkroczeniu wojsk hitlerowskich, zamknięto szkoły Montessori. W 1939 r. Maria Montessori wyjechała do Indii, gdzie z powodu wybuchu wojny musiała zostać aż do 1946 r. W tym czasie nastąpił rozkwit indyjskiego ruchu montessoriańskiego. Po powrocie do Holandii, aż do śmierci jeździła po świecie głosząc swą pedagogikę: prowadziła wykłady i szkolenia, brała udział w kongresach UNESCO. Pedagogika Montessori dotarła niemal do wszystkich zakątków świata, jej prace zostały przetłumaczone na wiele języków. W 1949 r. Montessori została nominowana do Pokojowej Nagrody Nobla. Maria Montessori zmarła mając 82 lata w Noordwijk w Holandii, gdzie mieszkała od 1936 r.
Maria Montessori stworzyła całościowa koncepcję pedagogiczną obejmująca rozwój człowieka od narodzin do dorosłości i opierającą się na podstawowej zasadzie szacunku dla indywidualności i godności dziecka.
Głównymi filarami pedagogiki Montessori są:
- przygotowane otoczenie, które inspiruje dziecko do odkrywania świata i rządzących nim reguł
- materiał Montessori – opracowany tak, by zachęcał do pracy, zawierał element samokontroli, był estetyczny i trwały
- zasada wolności w podejmowaniu decyzji co do wyboru zajęcia, która pozwala dziecku wzmacniać w sobie przekonanie o własnej mocy sprawczej, budować adekwatną samoocenę
- nauczyciel, który towarzyszy dziecku, obserwuje, w razie potrzeby – pomaga, ale niczego nie narzuca i nie przejmuje odpowiedzialności za dziecko
- budowanie w dziecku wewnętrznej motywacji do działania. Unikanie kar i nagród, ćwiczenie umiejętności adekwatnej samooceny i podejmowania odpowiedzialności za własne działania sprawia, że dziecko uniezależnia się od zewnętrznej oceny i motywacji budując swoją wewnętrzną siłę i wiarę w siebie.
Szkoła Montessori, którą otworzyliśmy w 2008 r. jest w całości oparta na założeniach i koncepcji pedagogicznej Marii Montessori.
Założenia ideowo-wychowawcze, do których dopasowane są metody kształcenia i na których zbudowany jest program, stanowią o „osobowości” szkoły i skutecznym kształceniu. Nasza szkoła pracuje zgodnie z założeniami pedagogiki Montessori. Celem szkoły jest pomoc każdemu uczniowi w jego integralnym rozwoju – intelektualnym, społecznym, emocjonalnym, duchowym i fizycznym, przy pełnym poszanowaniu jego wolności i godności i we współpracy z rodzicami. Staramy się przygotować naszych uczniów do przyjęcia odpowiedzialności za siebie i otoczenie, do niezależności w myśleniu, samodzielności w działaniu, miłości do świata. Dzięki pedagogice Montessori budzimy w uczniach pasję odkrywania świata, zainteresowanie wiedzą i chęć zdobywania nowych umiejętności. Dbamy również o to, aby zdobywanie wiedzy szło w parze z umiejętnością rozumnego posługiwania się nią. W naszej szkole uczniowie uczą się pracować zarówno samodzielnie jak i współpracować z innymi. Wychowanie opiera się na zasadzie prymatu współpracy nad rywalizacją. Uczymy młodzież wyrażać swoje zdanie, bronić własnego stanowiska i swoich praw w sposób kulturalny, nie raniąc godności drugiego człowieka i jego prawa do własnego zdania. Pragniemy, aby były szczęśliwe, potrafiąc akceptować siebie i innych ludzi w ich różnorodności, bez porównywania się z nimi. Pomagamy uczniom odkryć ich godność wśród własnych niedoskonałości i osobistych ograniczeń.
Koncepcja prowadzenia Liceum Montessori jest propozycją powstałą na bazie doświadczeń wynikających z dotychczasowej współpracy z młodzieżą w naszej szkole. Pomysł polega na tym, że prawie każdego dnia, na różne sposoby, będziemy Wam coś proponowali. Pracę własną w lektorium, warsztaty z rysunku, chemii, fizyki, wyjazdy na festiwale filmowe, zajęcia dziennikarskie w redakcjach gazet i rozgłośniach radiowych, wymiany międzynarodowe, realizację własnych „start up”, dobre praktyki , tutoring. Propozycja jest skierowana do młodzieży naszego Liceum Montessori, uczącej się w ramach edukacji indywidualnej. Możliwość udziału w propozycjach Strefy Montessori zostaje utracona w sytuacji jakiejkolwiek nierzetelności, braku współpracy, nieobecności na umówionych zajęciach. Wtedy zobowiązujemy się tylko do przeprowadzenia wymaganych ustawą egzaminów końcoworocznych, próbnej matury i matury polskiej-dwujęzycznej.
Czym jest metoda Montessori na poziomie liceum, myślę, że jedną wielką pracą własną, w otaczającym nas świecie. Dlatego właśnie na tym poziomie proponujemy wsparcie Was w pracy własnej, na pewnego typu „metapoziomie” jakim jest życie. Wybieraj lektury, czytaj, rozmawiaj, oglądaj, montuj własne filmy, dyskutuj, prowadź własne zajęcia, podróżuj, zastanawiaj się co chcesz robić, doświadczaj, reflektuj się, pisz artykuły, twórz audycje radiowe, terminuj w organizacjach pozarządowych, szkołach, firmach, klubach sportowych, szukaj autorytetów.
autor: AM